Οι φίλοι του μπλοκ

Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

Aubrieta gracilis

Βαρδούσια 30/05/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Aubrieta gracilis (Boiss. 1843) μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο ενδημικό της Νότιας Πίνδου και της Στερεάς Ελλάδας αλλά τα τελευταία χρόνια, κάνοντας ένα άλμα, η εξάπλωσή του περιλαμβάνει την Αλβανία, την Σέβερνα Μακεντόνιγια και την Βουλγαρία.
Περιγράφηκε επιστημονικά με υλικό από τον Τυμφρηστό.
Βιότοπος: πετρώδεις πλαγιές, ασβεστολιθικοί βράχοι, πετρώδη λιβάδια σε υψόμετρα 1500-2350 μ.
Φυτό που έχει λιγότερο ή περισσότερο μαξιλαρόμορφη εμφάνιση. 
Φύλλα στενά, γραμμικά-λογχοειδή, ακέραια ή οδοντωτά, με αστεροειδείς τρίχες. Ανθοφόρα στελέχη λεπτά με 1-4 άνθη. 
Άνθη μοβ-ιώδη. 
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο (Αύγουστο).

Ετυμολογία:
Aubrieta < γένος αφιερωμένο στον ζωγράφο Κλωντ Ωμπριέ Claude Aubriet (1665 - 1742), συνοδό του Τουρνεφόρ στο εξερευνητικό ταξίδι του στο Αιγαίο το 1700
gracilis = λεπτός, απλός.


Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2016

Trifolium uniflorum

Σούνιο 05/03/2013
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Το Trifolium uniflorum L. 1753 είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου με εξάπλωση στην Ελλάδα κυρίως γύρω από το Αιγαίο.
Βιότοπος: παράκτιοι βιότοποι, βραχώδεις οκαγιές με φρύγανα σε υψόμετρα 0-800 μ. 
Πυκνοφυές πολυετές φυτό με σκληρό ξυλώδες ριζικό σύστημα. Φυλλάρια ωοειδή, οδοντωτά, αραιά χνουδωτά.
Άνθη λευκά ή κρεμ-ροζ.
Άνθιση ανοιξιάτικη.

Ετυμολογία:
Trifolium < tres (τρις) + folium (λατιν.) φύλλο = Τριφύλλι
uniflorum < unus ένα + flos, flóris άνθος = μονανθές.




Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016

Anacamptis palustris subsp. elegans

Σχινιάς 20/05/2011
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Anacamptis palustris subsp. elegans [(Heuff. 1835) R.M. Bateman, Pridgeon & M.W.C hase 1997] είναι βαλκανική και ασιατική ορχιδέα με διάσπαρτη κατανομή στην Ελλάδα και το Αιγαίο.
Περιγράφηκε από το Ζαϊντόβαρ της Σερβίας. 
Συνώνυμο: Orchis elegans.
Ψηλό και ρωμαλέο φυτό, με ύψος μέχρι 1 μέτρο και 3-5 λογχοειδή άστικτα φύλλα.
Βιότοπος: Υγρολίβαδα και έλη.
Άνθη: 15-16 μεγάλα βιολετί άνθη, σε αραιή επιμήκη ταξιανθία.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούλιος.

Ετυμολογία:
Anacamptis < ανά + κάμπτω ==> από την κάμψη των γυρεομαγμάτων προς τα πίσω.
palustris < pálus, palúdis, έλος = ελοχαρής, ελώδης.
elegans = κομψή.



Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2016

Anacamptis morio subsp. caucasica

Πεντέλη 20/04/2009
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Anacamptis morio subsp. caucasica [(K.Koch) H.Kretzschmar & al. 2007] είναι ευρωπαϊκή ορχιδέα, με εξάπλωση στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα. Περιγράφηκε το 1753 από την Βάδη - Βυτεμβέργη της Γερμανίας.
Βιότοπος: διάκενα δασών, θαμνώνες, εποχιακά υγρά λιβάδια σε υψόμετρα 0-1700 μ.
Συχνά σχηματίζει μεγάλες αποικίες.
Άνθη: ταξιανθία με 6-25 άνθη σε χρώμα σκούρο μοβ, βιολετί
Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:
Anacamptis < ανά + κάμπτω ==> από την κάμψη των γυρεομαγματων προς τα πίσω.
morio < [1] morio (λατιν.) τρελός, ανόητος ===> για το πολύ μεταβλητό χρώμα των ανθέων -- [2] από το λατινικό κόσμημα morion -- [3] morione (ιταλικ.) είδος κράνους, λόγω του σχήματος των πετάλων.
caucasica < Καύκασος.

Πεντέλη 20/04/2009

Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2016

Anacamptis coriophora subsp. fragrans

Βραυρώνα (Αττική) 22/04/2014
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Anacamptis coriophora subsp. fragrans [(L.) R. M. Bateman, Pridgeon & M. W. Chase 1997]
είναι μεσογειακή ορχιδέα με άρωμα που θυμίζει βανίλια. Περιγράφτκε το 1811 από την Βερόνα της Ιταλίας, με το όνομα Orchis fragrans (Pollini).
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: θαμνώνες, πετρώδη εδάφη, ξέφωτα δασών, ακαλλιέργητοι αγροί και όρια καλλιεργούμενων αγρών, φρύγανα, σε υψόμετρα έως 1100 μ.
Είναι παρόμοια με την Anacamptis coriophora subsp. coriophora αλλά αναδίδει ένα ευχάριστο άρωμα, γι' αυτό και ονομάστηκε fragrans (= εύοσμη).
Λεπτοκαμωμένο, πρασινορόδινο φυτό με πυκνή ταξιανθία. 
Χείλος τρίλοβο, ο μεσαίος λοβός μακρύτερος, με έντονα κόκκινα στίγματα στο κέντρο. Πλήκτρο σχετικά χοντρό με ελαφρά κλίση προς τα κάτω.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.

Ετυμολογία:
Anacamptis < ανά + κάμπτω ==> από την κάμψη την γυρεομαγματων προς τα πίσω. Ανακαμπτίς.
fragrans < fragro -are, ευοσμώ, μοσχοβολώ = εύοσμη.


Δήλεσι (Βοιωτία) 30/04/2008

Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου 2016

Anacamptis coriophora subsp. coriophora

Παγγαίο 05/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Anacamptis coriophora subsp. coriophora [(L.) R. M. Bateman, Pridgeon & M. W. Chase 1997] είναι ορχιδέα της Ευρώπης και της Δυτικής Ασίας. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται στην βόρεια χώρα.
Συνώνυμο: Orchis coriophora L.
Βιότοπος: θαμνώνες, ξέφωτα δασών, ακαλλιέργητοι αγροί και όρια καλλιεργούμενων αγρών, λιβάδια.
Σχετικά εύρωστο γεώφυτο.
Φύλλα 2-4 γραμμοειδώς λογχοειδή και ελαφρά τροπιδοφόρα.
Άνθη κοκινοκάστανα μέχρι πρασινοκάστανα. Χείλος παχύ, τρίλοβο με ερυθρά ή καστανωπά στίγματα.  Πλήκτρο κωνικό και ελαφρά τοξοειδές, στο 1/2 της ωοθήκης.
Ανθίζει Μάιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Anacamptis < ανά + κάμπτω ==> από την κάμψη την γυρεομαγματων προς τα πίσω. Ανακαμπτίς.
coriophora < κόρις (κοριός) + φέρω ==> επειδή έχει οσμή σαν του κοριού.


Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2016

Sesleria taygetea

Ταΰγετος 25/03/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Sesleria taygetea Hayek 1918 είναι ελληνικό ενδημικό, γνωστό από τον Ταΰγετο (από όπου και περιγράφηκε), την χερσόνησο του Μαλέα και τον Κιθαιρώνα στην Αττική.
Φύεται σε βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις, σε υψόμετρα 500-1300 μ.
Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Sesleria < γένος αφιερωμένο στον Ιταλό βοτανικό Leonardo Sesler (~1683-1785).

Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2016

Datura inoxia

Τουρκοβούνια (Αθήνα) 03/10/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Datura inoxia (Mill. 1768) είναι φυτό με καταγωγή από την αμερικανική ήπειρο, που έχει εγκλιματιστεί στην Ελλάδα, με ευρεία εξάπλωση, εκτός Πίνδου, Θεσσαλίας και Δυτικής Μακεδονίας. 
Θεωρείται πλέον κοσμοπολίτικο ζιζάνιο. Είναι ένα επικίνδυνο φυτό, επειδή είναι παραισθησιογόνο, λόγω της υψηλής συγκέντρωσης αλκαλοειδών σε όλα του τα μέρη.
Βιότοπος: αγροί, διαταραγμένα εδάφη, μέρη με ανθρωπογενή επιβάρυνση σε υψόμετρα 0-400 μ.
Φύλλα ωοειδή, γκριζοπράσινα με ανοιχτότερες νευρώσεις. Άνθη 12-20 εκ. και καρποί σχεδόν σφαιρικοί.
Ανθίζει Αύγουστο - Νοέμβριο.

Ετυμολογία:
Datura < πορτογαλική λέξη από το ινδικό λαϊκό όνομα dhatura που σημαίνει μήλο ==> αναφορά στο σχήμα των καρπών.
inoxia < in μέσα, εντός + noxia βλαβερή,  δηλητηριώδης, επικίνδυνη, θανατηφόρα.


Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2016

Rhamnus alaternus

Πατέρας (Ψάθα) 24/02/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Rhamnus alaternus (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδας κυρίως σε παραλιακές περιοχές.
Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές, φρύγανα, διάκενα δασών σε υψόμετρα 0-500 μ.
Αειθαλής θάμνος με ύψος 1- 2 (4) μέτρα.
Δίοικο είδος με αρσενική ταξιανθία κυλινδρική με βοτρυοειδή άνθη και θηλυκή ταξιανθία παρόμοια αλλά μικρότερη.
Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:
Rhamnus < ράμνος ==> όνομα που χρησιμοποιούν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς για διάφορους θάμνους.
alaternus < όνομα του ράμνου που αναφέρει ο Πλίνιος.




Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2016

Juniperus macrocarpa

Λιμνοθάλασσα Κορρισίων - Κέρκυρα 10/10/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Juniperus macrocarpa (Sm. 1816) είναι μεσογειακό είδος με εξάπλωση στην παραλιακή ζώνη της Νότιας και Δυτικής Ελλάδας.
Βιότοπος: αμμώδεις ακτές και αμμόλοφοι σε υψόμετρα 0-40 μ.
Αειθαλής θάμνος ή δέντρο με ύψος 1-4 (-10) μέτρα. Κατά μία άποψη είναι υποείδος του Juniperus oxycedrus, που φύεται στην ενδοχώρα, αλλά εκτός από τον διαφορετικό βιότοπο έχει μορφολογικές διαφορές στα φύλλα και τους καρπούς.
Φύλα άκαμπτα, με δύο λευκές γραμμές. Καρποί 12-16 χιλ. που αποτελούνται από 3 σαρκώδη τμήματα, αρχικά πράσινοι που γίνονται κόκκινοι όταν ωριμάζουν στο δεύτερο έτος.

Ετυμολογία:
Juniperus < junix (νεαρή αγελάδα που δεν έχει γεννήσει) + pario γεννώ ==> για υποτιθέμενες ιδιότητες που ευνοούν τον τοκετό ==> ελληνικό όνομα: άρκευθος.
macrocarpa < μακρός + καρπός.


Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2016

Sedum amplexicaule subsp. tenuifolium

Πατέρας 16/05/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Sedum amplexicaule subsp. tenuifolium [(Sm.) Greuter  1981] είναι μεσογειακό φυτό με μεγάλη εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: βραχώδη πρανή,, διάκενα δασών, φρύγανα σε υψόμετρα (0-) 400-1600 (-2100) μ.
Πολυετές φυτό με λεπτούς βλαστούς ανθοφόρους και μη, με φύλλα μικρά, κυλινδρικά, αυτά των γόνιμων βλαστών περίβλαστα.
Άνθη έως 1,5 εκ. με κεφάλια στην κορυφή των βλαστών. Πέταλα 5-10 κίτρινα.
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο

Ετυμολογία:
Sedum < sédo (λατιν.) ανακουφίζω, καταπραΰνω, ηρεμώ ==> επειδή τα φύλλα κάποιων ειδών υποστηρίζεται ότι αμβλύνουν τον πόνο των τραυμάτων.
amplexicaule < amplector παρεμβάλλω, αγκαλιάζω + caulis (< καυλός = βλαστός) ==> αναφορά στα φύλλα που περιβάλλουν τον βλαστό = περίβλαστο
tenuifolium < tenuis λεπτό + folium φύλλο = λεπτόφυλλο.

Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2016

Scilla subnivalis

Κιθαιρώνας 03/04/2014
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Scilla subnivalis [(Halácsy) Speta 1980] είναι ελληνικό ενδημικό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην στεριανή Ελλάδα.
Βιότοπος: διάκενα δασών, λιβάδια, σε υψόμετρα 400-1900 (2400) μ.
Πολυετές βολβόριζο φυτό με βλαστό κοκκινωπό, όρθιο. Τα φύλλα είναι γραμμοειδή, μέχρι 1 εκ. πλάτος, παράρριζα, μακρύτερα από τον βλαστό και σχεδόν πάντα δύο.
Άνθη έως 1,5 εκ., γαλάζια με μακρείς ποδίσκους σε αραιό βότρυ.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Scilla < σκίλλα (φυτό που αναφέρουν ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης).
subnivalis < sub (υπό, σχεδόν) + nivalis (του χιονιού, επειδή αναπτύσσεται σε μεγάλα υψόμετρα).


Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2016

Juniperus oxycedrus subsp. deltoides

Πάρνηθα 10/09/2011

Ο Juniperus oxycedrus subsp. deltoides (R.P.Adams) N.G.Passal. 2009 παίρνει μορφή δέντρου ή θάμνου με φύλλα που φύονται σε σπονδύλους ανά τρία και είναι σκληρά, αιχμηρά, γλαυκοπράσσινα με λευκές γραμμώσεις αριστερά και δεξιά του κέντρου τους. Καρποί μικροί μέχρι 12 χιλ., σφαιρικοί που κοκκινίζουν κατά την ωρίμανση. Σε μερικές περιοχές είναι βρώσιμοι (κεδρόκουκα).  Προτιμά ορεινές περιοχές και μπορεί να φτάσει μέχρι την αλπική ζώνη, όπου έχει συνήθως θαμνώδη μορφή.


Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου 2016

Asplenium ceterach

Λαυρεωτική 01/02/2008
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η φτέρη Asplenium ceterach (L. 1753) έχει μεγάλη εξάπλωση από την Δυτική Ευρώπη έως τα Ιμαλάια.
Βιότοπος: βράχια και βραχώδεις θέσεις συνήθως σε σκιασμένες θέσεις και σε υψόμετρα 0-2000 μ.

Ετυμολογία:
Asplenium < ασπλήνος (φτέρη που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη) < α στερητικό + σπλην (σπληνός) ==> επειδή πιστεύεται ότι θεραπεύει διαταραχές του σπληνός (της σπλήνας).
ceterach < cetrack η αραβική ονομασία του φυτoύ (κατά την πιθανότερη εκδοχή).

Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2016

Anagallis arvensis

Αμοργός 25/03/2007
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Anagallis arvensis L. 1753, είναι κοσμοπολίτικο φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.

Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, ελαιώνες, διάκενα δασών, παράκτιοι βιότοποι, σε υψόμετρα 0-1200) μ. 
Μικρή πόα, όρθια ή κατακείμενη με φύλλα ωοειδή λογχοειδή, αντίθετα, επιφυή, λεία.
Τα γαλάζια-μπλε ή πορτοκαλοκόκκινα άνθη φύονται σε λεπτούς ποδίσκους στις μασχάλες των φύλλων. Η περιφέρεια των πετάλων φέρει μικρά τριχίδια.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Anagallis < αναγαλλίς (φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης και το οποίο υποτίθεται ότι καταπολεμούσε την κατάθλιψη)
arvensis < arvum, αγρός = αρουραία, των αγρών.

Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2016

Anacamptis collina

Αιγάλεω 16/02/2011
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Anacamptis collina [(Banks & Sol. ex Russell) R. M. Bateman, Pridgeon & M. W. Chase 1997] είναι ορχιδέα της Μεσογείου και της Δυτικής Ασίας. Περιγράφηκε το 1798 από το Χαλέπι της Συρίας με το όνομα Orchis collina.
Στην Ελλάδα την βρίσκουμε σποραδικά στην Λακωνία, τις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα και στην Κρήτη όπου είναι πιο συχνή.
Ρωμαλέο φυτό μέχρι 40 εκατοστά. 
Φύλλα 3-10, λογχοειδή, γυαλιστερά, άστικτα.
Βιότοπος: θαμνώνες, φρύγανα, λιβάδια, σε υψόμετρα μέχρι 1300 μ.
Άνθη: Κυλινδρική ταξιανθία με 3-20 μέτρια ρόδινα ή λευκά άνθη.
Άνθιση: Ιανουάριος (στα χαμηλά) - Μάρτιος με πιο εύρωστα φυτά.

Ετυμολογία:
Anacamptis < ανά + κάμπτω (από την κάμψη των γυρεομαγμάτων προς τα πίσω).
collina < cóllis λόφος, βουνό = του λόφου.

Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2016

Anacamptis boryi

Κέα 30/04/2011
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Anacamptis boryi (Rchb. f.) R. M. Bateman, Pridgeon & M. W. Chase 1997) είναι ενδημική ορχιδέα της Ελλάδας με κύρια εξάπλωση στην Πελοπόννησο (Αρκαδία, Μεσσηνία, Μάνη, Μαλέας) και την Κρήτη και παρουσία στις Κυκλάδες, την Εύβοια και την Στερεά Ελλάδα.
Περιγράφηκε από την Μεσσηνία και αφιερώθηκε στον Γάλλο βοτανικό Bory.
Βιότοπος: λιβάδια, ανοιχτοί θαμνότοποι.
Βλαστός με κόκκινη χροιά στην επάνω μεριά.
Άνθη κοκκινοβιολετί, ρόδινα και σπανίως λευκά με ακανόνιστες σκούρες ραβδώσεις στο κέντρο.
Το φυτό παρουσιάζει την ιδιορρυθμία να ανθίζουν πρώτα τα κάτω άνθη της ταξιανθίας.
Άνθιση: Απρίλιος - Μάιος.

Ετυμολογία:
Anacamptis < ανά + κάμπτω (από την κάμψη την γυρεομαγματων προς τα πίσω).
boryi < αφιερωμένη στον Γάλλο βοτανικό Baptiste Geneviève Marcellin Bory de Saint-Vincent (1778–1846).

1

Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου 2016

Allium roseum

Τουρκοβούνια (Αθήνα) 15/04/2008
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Allium roseum (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα. 
Αυτό το πολύ όμορφο αγριόσκορδο έχει 2-5 φύλλα αυλακωτά, λεία, ελαφρά οδοντωτά. Σκιάδιο ημισφαιρικό μέχρι 7εκ. με πολλά (μέχρι 30) ροζ άνθη σε κοντούς ποδίσκους. Οι στήμονες κοντύτεροι από τα τέπαλα. Φύεται σε καλλιέργειες, όρια αγρών, ξέφωτα δασών, λιβάδια. 
Ανθίζει από τον Μάιο.

Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο).
roseum < rosa ( ρόδο), τριαντάφυλλο = ροδόχρωμο, ρόδινο, ροζ.


Σχινιάς 25/04/2011